स्क्विंट म्हणजे काय ?

स्क्विंट म्हणजे जेव्हा एखादा डोळा वळतो किंवा भटकतो जेणेकरून तो दुसऱ्या डोळ्याने काम करत नाही. डोळा आतील बाजूस, बाहेरच्या दिशेने किंवा कधीकधी वरच्या दिशेने किंवा खालच्या दिशेने वळू शकतो. डोळा सर्व वेळ किंवा फक्त काहीवेळा वळू शकतो, उदाहरणार्थ जेव्हा मूल थकलेले असते किंवा एकाग्र होत असते. स्क्विंटसाठी वैद्यकीय संज्ञा 'स्ट्रॅबिस्मस' आहे.

स्क्विंट कशामुळे होते?

• अपवर्तक त्रुटी ---. अपवर्तक त्रुटींच्या प्रकारांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

अल्पदृष्टी (मायोपिया) - दूरच्या वस्तू पाहण्याची क्षमता कमी होते

दूरदृष्टी (हायपरोपिया) - जवळच्या वस्तू पाहण्याची क्षमता कमी होते

दृष्टिवैषम्य - जिथे डोळ्याच्या समोरचा कॉर्निया असमानपणे वक्र असतो, ज्यामुळे दृष्टी अंधुक होते

• बालपणीचे आजार – जसे की गोवर
• अनुवांशिक परिस्थिती – जसे की डाऊन सिंड्रोम किंवा सेरेब्रल पाल्सी
• स्नायू किंवा डोळयातील पडदा प्रभावित करणाऱ्या डोळ्यांच्या समस्या (डोळ्याच्या मागील बाजूस प्रकाश-संवेदनशील तंत्रिका पेशींचा थर)

मुल चकचकीत होऊन स्क्विंट वाढेल का?

काही अगदी लहान बाळांना अधून मधून स्क्विंट होते जे तीन महिन्यांच्या वयापर्यंत बरे होतात. तीन महिन्यांच्या वयानंतरही दिसणारा स्क्विंट डोळ्याच्या डॉक्टरांनी तपासावा.

स्क्विंट का फरक पडतो ?

डोळा नीट वापरला जात नसल्यामुळे डोळ्यातील दृष्टी सामान्यपणे विकसित होऊ शकत नाही – याला आळशी डोळा म्हणतात (वैद्यकीय संज्ञा ॲम्ब्लियोपिया आहे). स्क्विंटमुळे दोन डोळ्यांना एकत्र काम करणे कठीण होऊ शकते आणि यामुळे मुलाची 3-डी (खोली) दृष्टी कमी होऊ शकते. यामुळे सहसा मुलांना त्यांच्या दैनंदिन जीवनात कोणतीही समस्या येत नाही परंतु काही करिअर आहेत जे ते करू शकत नाहीत, उदाहरणार्थ ड्रायव्हर, फायर फायटर, पायलट. काही स्क्विंट्स मुलाच्या देखाव्यावर परिणाम करू शकतात.

कोणत्या उपचारांची आवश्यकता असू शकते ?

• चष्मा :

स्क्विंट असलेल्या अनेक मुलांना चष्मा लागतो. चष्मा लागण्याचे सर्वात सामान्य कारण म्हणजे मुलाची दृष्टी लांब असते ज्यामुळे एक डोळा आतून वळतो. लांब दिसणारा चष्मा डोळ्यांना लक्ष केंद्रित करण्यास मदत करतो आणि डोळा वळणे थांबवू शकतो. चष्मा काढला की तुम्हाला अजूनही स्क्विंट लक्षात येईल.

• पॅचिंग :

डोळ्याचा योग्य वापर न केल्यामुळे दृष्टी कमी होत असल्यास, मजबूत डोळ्यावर पॅच घातल्याने स्क्विंटसह डोळ्यातील दृष्टी सुधारू शकते. पॅच केवळ आळशी डोळ्यातील दृष्टी सुधारण्यास मदत करते आणि स्क्विंटवर उपचार करत नाही परंतु स्क्विंटवर उपचार करण्यापूर्वी दृष्टी सुधारणे महत्वाचे आहे.

• ऑपरेशन :

स्क्विंट असलेल्या मुलाला चष्म्याची गरज नसल्यास किंवा चष्म्याने स्क्विंट दुरुस्त न केल्यास, डोळ्यांना हलवणाऱ्या स्नायूंवर ऑपरेशन करण्याचा विचार केला जाऊ शकतो. ऑपरेशन डोळ्यांच्या स्नायूंचे संतुलन सुधारून डोळे सरळ करते.